روشنایی(ابعاد هنری داستان های قرآن)
سقایی است با جامی از آب حکمت برای آشنایی شاید ...روشنایی(ابعاد هنری داستان های قرآن)
سقایی است با جامی از آب حکمت برای آشنایی شاید ...
داستان -هنر -قرآن(17)
6 -روش تحقیق
6-۱-روش گردآوری اطلاعات:
روش تحقیق اینجانب بر اساس جمع آوری اطلاعات از طریق ،کتب ، مجلات ، نوار کاست ، نوار سی دی ، اینترنت ، وپیامد های تدریس در سالهای متمادی همراه با تجربیات شخصی خودم در کارمطالعه وبررسی داستان ها و دوره های داستان نویسی در تهران ، به همراه مقایسه و بررسی ونتیجه گیری از آن مباحث می باشد.
ودر این خصوص بنا را بر این گذاشتم که اوّل یک آشنائی از فنون و ارکان داستان نویسی خدمت شما عزیزان ارائه بدهم.
لذادراین رابطه بهترین اندیشه ها را از دانشمندان ایرانی وخارجی و ترجمه های آثار آنها بیان می کنم. و سپس با آوردن مطالب و نتیجه گیری هاو تلا شهای دانشمندان اسلامی نظیر سید قطب ، وآقای ژرفا راهی برای درک بهتر هنر قرآنی می گشایم.
ودرآخر با معیار و مقیاس قرار دادن بهترین قصّه قرآن یعنی قصّه « حضرت یوسف ( ع ) » و نقد و بررسی و مو شکافی آن جنبه هائی از ابعاد هنری داستانهای قرآن را بیان می دارم ،
تا ببینید که داستان های بشری مثل آن خانه های یکبار مصرفی هستند که بچه ها برای بازی می سازند. که ظاهراَ شبیه خانه هستند و پس از بازی هم آنها را خراب می کنند ،یعنی در حقیقت آنها خانه ای برای زندگی نیستند.
امّا قصّه های قرآن به مانند خانه ای برای زندگی هستند ،آن هم برای زندگی جاودانی و حقیقی ، نه فقط زندگی دنیائی تنها که در برابر آخرت سرابی بیش نیست .
6-2-روش تحلیل اطلاعات:
بهترین روش تحلیل اطلاعات در مورد علوم قرآنی همان روشی است که از آن به روش استنباطی تفسیر قرآن به قرآن نام می برند که این روش را علامة طباطبائی چنین تعریف کرده اند:
«تفسیر آیه با استمداد از تدبر و استنطاق معنی آیه از مجموع آیات مر بوطه و استفاده از روایت درصورت امکان واین همان روشی است که پیامبر اکرم(ص)و اهل بیت او در تعلیمات خود به آن اشاره کرده اند،چنانکه پیامبر اکرم(ص)فرموده اند:
«بدرستی که قرآن نازل نشده برای اینکه برخی از آن برخی دیگر را تکذیب کند،ولی نازل شده است که برخی از آن برخی دیگر را تصدیق نماید»(درالمنثورجلد 2ص8) »[1]
در تحلیل قصّه های قرآن باید توجه داشت که آیات مربوط به قصّه های قرآن هماهنگ و در رابطةاصولی و حقیقی با آیات دیگر قرآن وموضوعات دیگر هستند، وکلاً آیات قرآن همچون اعضای یک بدن با هم ارتباط حیاتی دارند ضمناً علاوه بر آن روش تحلیل اینجانب بر اساس مبانی عقلی وروش مقایسه ای با یاری وجدانهای پاک بشری وتوفیق الهی میباشد، همانطور که قرآن می فرماید:
«(الَّذینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولئِکَ الَّذینَ هَداهُمُ اللّهُ وَ أُولئِکَ هُمْ أُولُوا اْلأَلْبابِ)
«به سخن گوش فرامىدهند و بهترین آن را پیروى مىکنند؛ اینانند که خدایشان راه نموده و اینانند همان خردمندان -18/الزمر.»
روشن است که قرآن کتاب عظیم و پر محتوی و دارای بطون شگرف وعمیقی است .
امّااز طرف دیگر قرآن نور است و روشنگر ،لذا اگر با آن مأنوس شویم .از هدایتهای خاص آن بهره مند می شویم.و به طور معجزه آسا ئی اتسان را ، راه می برد . یعنی خود قرآن یک دوست است ، یک مددکار همه جانبه است و همین نکته، قوت قلب من در این راه بود .
لذا با مطالعه شروع کردم هر جا به قرآن ، یا اندیشه قرآنی می رسیدم احساس گشایش و انبساط روحی به من دست می داد و هر جا که به مطالعه سخنهای بشری می پرداختم خودم را در بن بست و دلتنگی می یافتم .
لذا ارزش دارد ،که روزی همه انسان ها به زیبائی وخاصَیت حیات بخشی آیات قرآن پی ببرند.
7-فرضیّات تحقیق:
1- قصص قرآن از یک حدِّ هنری بسیار عالی وارزشمندی برخوردار است که نه تنها بر علوم هنری روز منطبق است ،بلکه حتی یک سر و گردن حتی از لحاظ کلاسیکی هم بر آنها برتری دارد .
2-از لحاظ محتوی و کاربرد در دنیای امروزی هم ،همه ی هنرهای دنیا به گَرد هنر قرآنی نمی رسند.
3- قصص قرآن در لفظ و موسیقی و محتوی واقعاً معجزه هستند .و دارای جذابیت لازم برای تهیة فیلم های خوب و نمونه می باشند.
4- تنها داستان های قرآن بشر را از گرداب تخیلات و نگرانی های بشریّت امروز نجات می دهد.
8 - سؤالات تحقیق :
1-آیا داستان های قرآن با اسلوب داستان نویسی امروزی سازگاری دارد و به اصطلاح فنون داستان نویسی در آنها رعایت شده است یانه ؟
2-آیا داستان های قرآن از لحاظ محتوی اشباع کننده وهدایتگر انسان امروزی هست واز زیبایی و جذابیت برای خاستگاه مر دم امروز ی بر خوردار است یا نه ؟
3- آیا می شود داستانهای قرآن را بهترین راه نجات بشر امروزی از گرداب تخیلات وخرافات دانست؟
4-آیا داستان های قرآن جاذبه وارزشمندی لازم را برای یک فیلم خوب دارند؟
9 -محدودیت تحقیق
9 -1- محدودیت منابع:
پیرامون ابعاد هنری داستانهای قرآن تحقیقات محدودی در کشورهای عربی انجام شده است مثلاً در مصر دانشمندانی از جمله سید قطب ،که درکتاب تصویر فنی ،نمایش هنری در قرآن ، به این مهم پرداخته اند.
ودرایران هم خیلی کم در این مواردتحقیقات انجام شده است خصوصاً درخصوص خاص ابعاد هنری قصص قرآن که به تعداد انگشتان دست هم تحقیقات اساسی و کلی انجام نشده است . به عنوان مثال :
نمونه های اندک و قابل تقدیری چون مبانی هنری قصه های قرآن از سید ابوالقاسم حسینی ارائه شده است .
9-2-محدودیت زمانی:
متاسفانه مضرّات هنر داستان نویسی امروزی وداستانهای مدرن روز که بیشتر از تخیلات ریشه می گیرد و کلاً هنر را بصورت بزرگ نمایی یک احساس خاص به نمایش می گذارد، بررسی نشده است.
و با توجه به حجم روز افزون محصولات به اصطلاح هنری و فرهنگی ونبودن مجال نقد و تحقیق در مورد با فته ها و یافته های هنری ،ارائه ی هنر ناب را با مشکل مواجه کرده است.
عمر و توان جسمی من هم که سه نوبت در جبهه مجروح شده ام والآن حدود دوازده ترکش در بدنم هست و همچنین درآخر بازنشستگی از شغل شریف معلمی هستم اجازه نمی دهد بیشتر از این برای این موضوع وقت بگذارم ،مضاف بر اینکه دراموزش وپرورش هم ما را به تحقیق عادت نداده اند !
9-3-محدودیت شرایط و توان فردی:
انجام این کارنیاز به یک اراده قوی و روحیه ظریف وتوان علمی و جسمی بالایی دارد و تحقیق در این موضوع ،گرفتاریهای خاص خود را دارد .واز عهدة یک نفر ساخته نیست
به نظر این جانب لازم است هر چه زودتر از طرف مسئولین فرهنگی نظامِ اسلامی یک گروه کارشناس و هنرمند برای این امر مهم راکه نیاز کشور و کل مسلمانان جهان و حتّی آزاد اندیشان جهان می باشد ،جهت تحقیقات مفصل و کاربردی به کار گیرند.که فردا خیلی دیر است .
یادآوری
اینجانب برای اینکه شما عزیزان بهتر با ابعاد هنری قرآن در امر داستان نویسی آشنا شوید .برآن شدم که قبل از ورودبه اصل بحث بطور خلاصه علم داستان نو یسی جدید را که از منابع گوناگون کسب کرده ام ، بنگارم.
امیدوارم دوستان با دقت مطالب را دنبال کنند واز راهنمایی خود ما را محروم نفرمایند .